'Strijd om zeldzame aardmetalen nog niet gestreden'

De spanningen lopen wereldwijd op. De Geopolitieke Risico Indicator van Caldara en Iacoviello (2022) bereikte afgelopen februari een nieuwe piek in 17 jaar. De oorlog in Oekraïne en de oplopende spanningen tussen Rusland en de NAVO waren de aanleiding. De onrust kan op het wereldtoneel echter verder oplopen als China de VS en Europa zou afsluiten van toegang tot zeldzame aardmetalen die essentieel zijn voor het maken van koolstofarme technologieën en andere cruciale producten. Het is een vergeten veenbrand. Dat schrijft Casper Burgering, senior econoom sustainability research bij ABN Amro.



Zeldzame berg
China zit op een beste berg zeldzame aardmetalen. Het land heeft een aandeel van ongeveer 60% in de mondiale jaarlijkse output en bijna 40% van alle reserves aan zeldzame aardmetalen ligt nog verborgen in China. Het geeft China een unieke, bijna monopolistische positie. En dit werkt door op de zenuwen van landen die deze metalen hard nodig hebben, zoals de VS en Europa. In de periode 2017-2020 importeerden de VS gemiddeld 78% van hun zeldzame aardmetalen uit China, aldus de US Geological Survey
 (USGS). En de Europese Unie haalde vorig jaar meer dan 95% van haar zeldzame aardmetalen uit China. China heeft dus nog een troefkaart achter de hand en kan onverwacht de export van deze gewilde metalen stopzetten.

Essentiële metalen
De zeldzame aardmetalen hebben hun strategisch belang ondertussen wel bewezen. Ze spelen een essentiële rol in de productie van defensiematerieel. Denk hierbij aan nachtzichtbrillen, precisiegeleide wapens, communicatieapparatuur, GPS-apparatuur, batterijen en andere defensie-elektronica. Maar ook worden de metalen verwerkt in de productie van veel koolstofarme technologieën. De zeldzame aardmetalen zoals neodymium, praseodymium en dysprosium zijn cruciaal voor de vervaardiging van magneten die worden verwerkt in windturbines en elektrische auto's. En ze zijn al aanwezig in consumptiegoederen zoals smartphones, computerschermen en telescopische lenzen. Anderen hebben meer traditionele toepassingen, zoals cerium voor het polijsten van glas en lanthaan voor autokatalysatoren of optische lenzen.

Zeldzame concurrenten
De VS streeft ernaar om de productie en verwerking van zeldzame aardmetalen te stimuleren. "Samen met bondgenoten en partners wordt gewerkt aan het vergroten van het duurzame wereldwijde aanbod en het verminderen van de afhankelijkheid van geopolitieke concurrenten", aldus de adjunct-directeur van de Amerikaanse Nationale Economische Raad Sameera Fazili.

Terwijl de VS gerichte actie onderneemt om de productie verder op te voeren, zitten beleidsmakers in de EU in een heel ander tempo. Hier wordt nog gewerkt aan een actieplan om de productie en aanvoer van zeldzame aardmetalen te stimuleren. Het plan moet voor de zomer het licht zien.

De achterstand van de VS en de EU is sowieso groot en een toeleverketen zonder China is bijna ondenkbaar. Omdat veel zeldzame aardmetalen technisch moeilijk te delven zijn, brengt het hele proces hoge kosten met zich mee. Bovendien duurt het lang voordat het ontginnen op grote schaal kan plaatsvinden. Meer investeringen in deze markt zijn echter onvermijdelijk. Want in een wereld met frequente geopolitieke wrijving en broze verhoudingen kunnen zeldzame aardmetalen een cruciale rol gaan spelen.

Bron: ABN Amro