De omzetgroei in de detailhandel komt in 2023 uit op circa 2,5%, fors lager dan in 2022 (+7,5%). Dat is de verwachting van ING Research. De aanhoudende druk op de consumentenbestedingen leidt volgend jaar tot een verdere volumekrimp (-1%). De omzetgroei is uitsluitend te danken aan de (gedeeltelijk) doorgevoerde prijsstijgingen. Deze zullen volgend jaar minder groot zijn (+3,5% versus +7% dit jaar). In het food segment is de volumekrimp met 1% naar verwachting lager dan in het non-food segment (-2%). Hogere prijzen resulteren in beide segmenten wel in omzetgroei: 4% in food retail en 1% in non-food retail. Door de hoog blijvende energie-, inkoop-, transport- en personeelskosten staat de winstgevendheid daarmee onder druk. De omzetkrimp van ongeveer 5% in het online segment in 2022 slaat in 2023 om in een groei van 5% tot 10%. Dit blijkt uit het nieuwe vooruitzicht voor de detailhandel van ING Research.
Foto ter illustratie © Andrii Yalanskyi | Dreamstime.com
Stapje terug voor waarde pintransacties
Pindata van ING laten zien dat de betalingen gemeten in euro's sinds juni een stapje terug hebben gedaan. De waarde van de transacties was in het 3e kwartaal 1,5% lager dan in het 2e kwartaal. Dankzij doorgevoerde prijsverhogingen is een verdere daling voorkomen. De jaar-op-jaar volumekrimp van de retailomzet was in zowel het 2e als 3e kwartaal volgens het CBS ruim 3%. In het 4e kwartaal is verdere krimp te verwachten. Positieve signalen uit de markt over de Black Friday verkopen stemmen hoopvol, maar kunnen ook het gevolg zijn van naar voren gehaalde Sinterklaas- en Kerstaankopen, gefaciliteerd door de aan vele huishoudens uitgekeerde 190 euro energiecompensatie. Ook begin 2023 zullen de steeds hogere energierekeningen de koopbereidheid van consumenten naar verwachting temperen, ondanks het energieprijsplafond. Krimp is overigens voor de retail-ondernemer zelf minder een probleem als daar rekening mee is gehouden bij de inkoop van de voorraad en/of als de voorraad niet heel modegevoelig is.
Online omzet groeit in 2023 weer
In het eerste halfjaar van 2022 was er in vergelijking met een jaar eerder sprake van omzetdaling in het online segment, in het tweede halfjaar waarschijnlijk van een minimale omzetgroei, die echter vooral veroorzaakt wordt door doorgevoerde prijsverhogingen. Per saldo zal de omzetkrimp in 2022 ongeveer op 3% uitkomen. In 2023 kan de online omzet verder groeien (met 5 tot 10%), deels dankzij de inflatie. “Een flink deel van de retailomzet is dankzij investeringen in logistiek en data-analyse definitief terechtgekomen bij het online kanaal”, aldus Henk van den Brink, ING sectoreconoom Retail & Trade. “Alleen de pure webshops noteren in 2022 naar schatting al 6 miljard euro meer omzet dan voor corona. Een verdere verschuiving naar het online segment ligt in het verschiet, aangezien consumenten het gemak van online winkelen meer en meer waarderen en er in de winkels zelf steeds vaker voorraadtekorten zijn”.
Levensvatbaarheid winkels onder toenemende druk
Vooral centrumlocaties in grote steden bleken tijdens de corona-lockdowns kwetsbaar vanwege het wegvallen van funshopping en het wegblijven van (buitenlandse) toeristen. Een deel van de retailers wist dankzij steunpakketten van de overheid, belastinguitstel en andere getroffen regelingen volgens het CBS in 2020 de winst op peil te houden, waardoor het aantal faillissementen minimaal was. Het verschil tussen de retailsectoren is echter groot. Foodretailzaken, drogisterijen en doe-het-zelfwinkels staan er beter voor dan kleding-, schoenen- en elektronicawinkels. Hoewel het aantal faillissementen nog altijd lager is dan pre-corona loopt dit aantal nu op. Vanwege de druk op de consumentenbestedingen, verdere kostenstijgingen èn de terugbetalingsverplichtingen van corona steunmaatregelen zal de levensvatbaarheid van een toenemend aantal winkels onder druk komen te staan.
Verdere volumekrimp in food segment dreigt
De omzet van de food retail is in 2022 naar schatting 12,5% hoger dan in 2019, een toename van circa € 5,5 miljard. Hierbij werd ruim € 3 miljard omzetgroei gerealiseerd in het coronajaar 2020 en € 2 miljard in 2022 dankzij de hoge inflatie. De keerzijde is dat er al sinds medio 2021 sprake is van een dalende trend in de volumeontwikkeling. Een deel van de consumentenbestedingen is sindsdien namelijk teruggevloeid van de food retail naar de horeca, evenementen en vakanties. De consumentenprijzen in de foodretail werden echter flink opgeschroefd (in oktober waren de voedingsprijzen gemiddeld 14% hoger dan een jaar eerder) om de gestegen energie-, inkoop-, transport- en personeelskosten te compenseren. Al deze kostenposten staan ook in 2023 onder opwaartse druk, terwijl de totale retailomzet wordt getemperd omdat consumenten waarschijnlijk vaker de hand op de knip zullen houden en vaker kiezen voor discount supermarkten en huismerken. Consequentie is dat supermarkten en vooral de vaak kleinere voedingsspeciaalzaken de toch al krappe marges zullen zien teruglopen. Voor 2023 wordt een volumekrimp van 1% voorzien, die dankzij naar schatting 5% hogere afzetprijzen resulteren in circa 4% omzetgroei.
Hoge omzetgroei non-food retail in 2022
De omzetontwikkeling in de coronaperiode 2020/21 werd sterk bepaald door de beperkende maatregelen voor niet-essentiële winkels. Ook in 2022 speelt dit nog mee in de groeicijfers. Voor 2022 wordt weliswaar gemiddeld voor de non-food retail 7,5% afzetgroei en 13,5% omzetgroei verwacht, maar het verschil tussen het 1e en 2e halfjaar is groot. In het 1e kwartaal was er een omzetgroei van ruim 40% voor het segment non-food als totaal, oplopend tot zelfs 70% voor schoenen- en 90% voor kledingwinkels. In het 2e kwartaal zijn de groeicijfers genormaliseerd en blijkt dat in de segmenten woonwinkels, doe-het-zelf- en elektronicazaken de afzet- en -omzetvolumes lager waren dan in dezelfde periode in 2021. In het tweede halfjaar staat de verkoop verder onder druk, zoals ook blijkt uit ING pindata.
Terugval is al ingezet en zet door in 2023
In het 3e kwartaal was in de segmenten fashion, woninginrichting en elektronicawinkels de transactiewaarde lager dan in het 2e kwartaal, variërend van -1% voor elektronicawinkels tot -6% voor fashion (voor ING betalingen via iDEAL). Daartegenover staan ook toenames (zie figuur hierboven), namelijk voor bestedingen in de food retail en bij drogisterijen. Dit laatste segment werd tijdens de lockdowns aangewezen als essentiële winkels, maar blijft het goed doen, onder meer dankzij de hoge verkoop van zelftests. Ook uit CBS cijfers blijkt dat de non-food retail het moeilijk heeft. In het 2e halfjaar van 2022 was de volume- en de omzetgroei een stuk lager dan in het 1e halfjaar. In de segmenten 'wonen' en elektronica is er zelfs sprake van krimp. Dankzij alom doorgevoerde prijsverhogingen wordt er - uitgezonderd in woon- en doe-het-zelf-winkels - nog wel enige omzetgroei in het 2e halfjaar gerealiseerd. Ook in 2023 wordt een verdere, maar lagere prijsstijging verwacht. Door de (milde) recessie dreigt echter volumekrimp, ondanks de al genomen (energie)compensatieregelingen. Dit resulteert naar verwachting in een minimale omzetgroei voor de non-food retail (+1%).