Ook met het interieur van een winkel kunnen ondernemingen zich onderscheiden. Consumenten kunnen een merk of onderneming soms zelfs herkennen aan het interieur. Goed nieuws voor ondernemingen en interieurarchitecten: onder bepaalde voorwaarden kan het intellectuele eigendomsrecht uitkomst bieden om op te treden tegen partijen die een winkelinrichting kopiëren.
De advocaten v.l.n.r.: Elise Menkhorst, Evert van Gelderen en Armita Hosseini.
Interieur als auteursrechtelijk beschermd werk
In de eerste plaats is auteursrechtelijke bescherming van een winkelinterieur mogelijk. Bij het auteursrecht gaat het om de creatieve keuzes die gemaakt zijn bij het ontwerpen van het interieur. Het enkel inrichten van een winkel volgens een bepaalde trend of stijl zal in beginsel niet tot auteursrechtelijke bescherming leiden. Een ontwerper zal aan die trend of stijl namelijk voldoende eigen invulling moeten geven wil er sprake kunnen zijn van auteursrechtelijke bescherming van het interieur.
Niet zo heel lang geleden werd geprocedeerd over het interieur van een schoenenwinkel. De wanden van deze schoenenwinkels waren volgens de architect gebaseerd op de golvende lijnen en geërodeerde lagen van de Amerikaanse Antelope Canyon. Door middel van diepteverschillen van de lagen had de architect displays gecreëerd waarop de schoenen getoond kunnen worden. De rechtbank oordeelde dat het ontwerp van dit winkelinterieur inderdaad auteursrechtelijk beschermd is. Volgens de rechtbank is het bovendien mogelijk om slechts een deel van de inrichting als auteursrechtelijk beschermd werk aan te merken. Zo kan de inrichting van een wand wel auteursrechtelijk beschermd zijn, ook als het plafond en de vloer dat niet zijn.
Interieur als merk
Een aantal jaar geleden werd in de rechtspraak bevestigd dat een winkelinterieur ook als merk ingeschreven kan worden. Toen ging het om het interieur van de Apple-stores. Apple voerde aan dat consumenten haar winkels zelfs zonder een zichtbaar ‘Apple-logo’ herkennen en dat het interieur van haar stores daarom in aanmerking diende te komen voor merkenrechtelijke bescherming. Dit werd zowel in Amerika als in Europa erkend. Deze uitspraken bieden mogelijkheden voor andere ondernemingen om hun winkelinterieurs als merk te registreren. Voorwaarde is dan wel dat het interieur significant verschilt van wat gebruikelijk is of dat het interieur grote bekendheid geniet bij het publiek. De drempel voor bescherming ligt dus hoger dan bij het auteursrecht. Anders dan bij het auteursrecht moet een merk worden geregistreerd.
Kortom, zowel het auteursrecht als merkenrecht bieden dus mogelijkheden voor ondernemingen om niet alleen hun producten maar ook hun winkels te beschermen tegen ongewenste namaak. Het kan dus lonen om niet alleen na te denken over wat men presenteert in de winkel, maar ook hoe dit wordt gepresenteerd. Ook voor ons als advocaten is er dus werk aan de winkel, om te bedenken wat wij voor originele dingen kunnen doen met dat bureau, die stapel wetboeken en die kast met dossiers.
Deze bijdrage werd voor Wonen360 geschreven door Evert van Gelderen, Armita Hosseini en Elise Menkhorst van Clairfort advocaten. Dit kantoor houdt zich bezig met rechtsgebieden die relevant zijn voor partijen in de meubelbranche, zoals de bescherming en het handhaven van intellectuele eigendomsrechten, het opstellen van overeenkomsten, reclamerecht, privacy, arbeidsrecht, vastgoed, ondernemingsrecht en mededingingsrecht.
Meer informatie:
Clairfort
Zusterplein 22
3703 CB Zeist
www.clairfort.nl
Maandelijkse column meubelrecht advocaten Elise, Evert & Armita