Nederland staat aan de vooravond van de volgende grote energietransitie. Om de klimaatdoelstelling van Parijs te halen, wil de overheid dat Nederland in 2050 verregaand verduurzaamt. Meters maken met de energietransitie betekent onder andere: geen aardgas meer. Is Nederland in staat dit huzarenstukje te klaren en de ruim zeven miljoen bestaande woningen van het gas af te halen?
De techniek om woningen te verwarmen zonder gas, ís er. Dat is ook lokale overheden niet ontgaan. Nog geen maand na het afronden van de Klimaattop beloofden tientallen gemeenten beterschap door hier de komende jaren werk van te maken. Een aantal gemeenten is zelfs begonnen met de bouw van compleet nieuwe wijken met uitsluitend Nul-op-de-meter-woningen.
In gesprek met de Vereniging voor Nederlandse Gemeenten stelt Utrechtse wethouder Lot van Hooijdonk dat deze ontwikkeling het begin markeert van een grote verandering. “Dat geldt niet alleen voor gemeenten, maar ook voor het Rijk”, aldus de bewindsvrouw. Zij zette tijdens de Klimaattop samen met 76 andere gemeenten haar handtekening onder het manifest ‘Aan de slag met wonen zonder aardgas’. De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) publiceerde in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat als reactie hierop het beleidsdocument ‘Samen aan de slag met aardgasvrij - Inspiratie voor gemeenten’. Dit geeft weer dat de overheid hier inderdaad concrete stappen in zet.
De RVO heeft in 2019, net als in het voorgaande jaar, een investeringssubsidie van 100 miljoen euro beschikbaar gesteld voor particulieren, ondernemers en woningcorporaties. Met de ISDE-regeling stimuleert de Rijksoverheid Nederlandse huishoudens en bedrijven om minder gas en meer duurzame warmte te gebruiken. Hieronder vallen investeringen in een viertal verschillende gasvrije systemen: warmtepompen, pelletkachels, pelletketels (biomassaketels) en zonneboilers.
Woningcorporaties afwachtend, particulier neemt voortouw
In realiteit zijn veel woningcorporaties nog afwachtend met investeren. Donald Pols, directeur van Milieudefensie, schetst het treffend in Trouw. Hij pleit ervoor dat woningcorporaties “stoppen met navelstaren” en de energietransitie niet meer uitsluitend aan de “duurzame voorhoede” overlaten. Rob Rötscheid, directeur van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw, bevestigt deze afwachtende houding. Hij geeft aan dat 40 procent van de corporaties zegt niet over voldoende financiële armslag te beschikken om hun woningaanbod te verduurzamen.
In de tussentijd wordt de gaskraan bij nieuwbouwwoningen en bestaande huizen langzaamaan dichtgedraaid. Daarmee wordt het signaal afgegeven dat de bal voor de grootschalige energietransitie in werkelijkheid vooral bij particuliere huiseigenaren ligt.
Groene investeringen
Bij een goed geïsoleerd huis leveren warmtepompen, zonneboilers, pelletkachels en pelletketels meer wooncomfort tegen een veel lagere energierekening. Toch gaan niet alleen particuliere huiseigenaren er met gasvrije systemen op vooruit. Investeringen die bijdragen aan een gunstig energielabel, hebben namelijk een prijsopdrijvend effect, waar zowel particulieren als woningcorporaties kunnen profiteren. “Een gunstig A-label verhoogt de transactieprijs [van een woning] met ruim 12.000 euro, terwijl een ongunstig G-label de verkoopopbrengst juist met ruim 13.000 euro verlaagt”, zo blijkt uit onderzoek van Tilburg University en de TU Eindhoven.
Lagere maandlasten
Onder particulieren zijn vooral de lagere maandlasten een niet te onderschatten drijfveer, blijkt uit een panelonderzoek van Gasvrij, aanbieder van duurzame energie- en verwarmingssystemen. Als gevolg van de gestegen energietarieven en energiebelastingen valt de energierekening vanaf 1 januari 2019 per huishouden gemiddeld 327 euro hoger uit, zo becijferde prijsvergelijker Pricewise. De gestegen gasprijzen vormen hier een groot deel van. Het loont dus om te investeren in energiebesparende maatregelen waarmee je niet of minder afhankelijk bent van gas. Tel daarbij op dat je voor een compleet gasloze woning geen vastrecht- en netwerkkosten betaalt. Dat bespaart jaarlijks al snel honderden euro’s.
Particulier plaatst langetermijninvestering in perspectief
Investeren in het verduurzamen van woningen door middel van gasvrije systemen is een rendabele langetermijninvestering. Naar verhouding verdienen de investeringen zichzelf snel terug. De terugverdientijd verschilt per systeem, maar bedraagt gemiddeld zo’n 10 jaar.
De perceptie van particulieren is op dit vlak sterk veranderd. “Waar velen tot voor kort nog van de investering afzagen bij een terugverdientijd langer dan 7 jaar, kijken particulieren bij hun investering nu verder in de toekomst. Ze calculeren de langetermijnopbrengsten voortkomend uit de toekomstige energieprijsstijgingen en de rente op de besparingen nu vaker in bij de aanschaf. Daarbij hebben ze oog voor de totale levensduur van het systeem”, aldus Erik van Staverden, oprichter van Gasvrij.
Uit hetzelfde panelonderzoek blijkt dat particulieren beseffen dat de lagere maandlasten en de langetermijninvestering lang niet altijd gepaard gaan met hoge aanschafkosten. “Zo bieden verschillende hypotheekverstrekkers nu de mogelijkheid om energiebesparende maatregelen mee te financieren”, vervolgt Van Staverden. “Ook de overheid biedt naast de subsidieregeling de reikende hand met het Nationaal Energiebespaarfonds. En met operational lease kunnen particulieren de aanschaf van hun gasvrije systeem nu over een langere periode spreiden, terwijl hun maandlasten ten opzichte van gasgestookte systemen lager uitvallen. Respondenten geven aan het bedrag dat ze besparen te willen investeren in de verdere verduurzaming van hun woning.”
Voortrekkersrol
In 2019 spelen particuliere huiseigenaren wederom zelf een voortrekkersrol in de verduurzaming van de energie- en verwarmingsbehoefte. Gasvrij ziet het als haar persoonlijke missie hen hierin te begeleiden de volgende stap te zetten. Met een breed aanbod gasvrije systemen laat Gasvrij op haar vernieuwde website zien voor elke woon- en leefsituatie een passend en duurzaam gasvrij systeem te hebben. Op die manier kunnen particulieren nog meer en eenvoudiger de voortrekkersrol pakken.
Voor meer informatie:
Gasvrij
Erik van Staverden, oprichter
Beijerdstraat 9 - Beusichem
www.gasvrij.nu