Na maanden van terughoudendheid lijken Nederlandse consumenten in het derde kwartaal weer iets meer te besteden. Uit een analyse van ING Research op transactiedata blijkt dat de vrije uitgaven zijn toegenomen. Vooruitkijkend verwacht ING Research dat deze ontwikkeling zich gestaag doorzet, geholpen door hogere reële lonen en verbetering van het consumentenvertrouwen.
© Siraanamwong | Dreamstime
Weinig uitbundig
De consument heeft weliswaar meer te besteden in 2025, maar tegelijkertijd ligt het vertrouwen onder consumenten nog vrij laag. Dit zorgde in de eerste helft van 2025 voor een weinig uitbundige consument.
© ING
Kijken we naar het spaargedrag van huishoudens dan zien we ook dat huishoudens de afgelopen kwartalen onverminderd een groot deel van hun inkomen hebben gespaard. De spaarquote lag in het tweede kwartaal nog historisch hoog.
Vertrouwen is verbeterd, lonen stijgen verder
In het derde kwartaal is het vertrouwen onder Nederlandse consumenten weer iets gestegen, al ligt het nog altijd relatief laag. Dat zal mede komen door de hardnekkige inflatie en onzekerheid. De verbetering van het vertrouwen komt vooral omdat de consumenten vooruitkijkend minder pessimistisch zijn: zowel over de economie als over hun financiële situatie de komende 12 maanden.
© ING
Tegelijkertijd zijn de reële lonen in het derde kwartaal verder gestegen. Zo komt uit de meest recente CBS-data over het derde kwartaal een beeld naar voren van iets minder negatief vertrouwen in combinatie met meer bestedingsruimte. Hamvraag is nu: heeft die combinatie van meer vertrouwen en ruimere bestedingsruimte in het derde kwartaal er toe geleid dat de consument iets meer is gaan uitgeven?
Transactiedata wijzen op verbetering vrije uitgaven
Om het meest actuele beeld te krijgen van de uitgaven van consumenten kijken we naar ING betaaldata. Die gebruiken we als indicatie voor hoe de vrije consumptie, ruwweg de helft van de totale consumptie van huishoudens, zich ontwikkelt. Uit onze analyse van pintransacties en onlinebetalingen (bijvoorbeeld via iDEAL of creditcard) blijkt dat de totale waarde van de 'vrije uitgaven' van consumenten aan goederen en diensten met 1,4% is toegenomen ten opzichte van het voorgaande kwartaal. De toename komt deels op het conto van hogere consumentenprijzen. Corrigeren we voor inflatie dan resteert er een toename van +1,0%. Dit is een duidelijke verbetering ten opzichte van een kwartaal eerder. Toen was de stijging slechts +0,2%.
Onderliggend signaal van minder terughoudende consument
Zoomen we verder in op de betaaldata dan zien we dat de verbetering in het derde kwartaal vooral zichtbaar is bij niet-essentiële goederen, zoals fashion en huis-en tuinartikelen (met name woninginrichting). Recent hebben we een stijging van het aantal verkochte woningen gezien. Mogelijk hebben die extra woningverkopen ook een bijdrage geleverd aan deze extra woninggerelateerde uitgaven. In de categorie diensten zien we de uitgaven aan accommodaties & reizen en recreatie & cultuur ook toenemen. Dat we juist in deze "niet-noodzakelijke" productcategorieën een verbetering waarnemen, kunnen we opvatten als een teken dat consumenten iets minder terughoudend zijn geworden met uitgeven.
© ING
Minder spaarzaam
Niet alleen de reële waarde van de transacties nam toe. Vergelijken we de stijging met de recente reële loonstijging dan blijkt dat onze indicator voor de vrije uitgaven het afgelopen kwartaal harder steeg dan de cao-lonen (1,0% versus 0,3%). Wanneer de 'vrije uitgaven' harder aantrekken dan de inkomsten, dan duidt dit erop dat de consument in het derde kwartaal van 2025 mogelijk wat minder spaarzaam is geweest dan in het kwartaal ervoor.
Niet te vroeg juichen
Uiteraard betekenen deze signalen niet gelijk dat de consument weer flink zijn geld laat rollen. Allereerst, één zwaluw maakt nog geen zomer, ook in de economie niet. Zo zijn er bijvoorbeeld ook niet-essentiële uitgavencategorieën die het afgelopen kwartaal geen verbetering hebben laten zien. Zo wijzen onze transactiedata erop dat consumenten het afgelopen kwartaal bij restaurants en elektronicawinkels (in volumetermen) minder hebben aangeschaft.
Verder aantrekkende consumptie, richting normaal
Vooralsnog hadden we dus te maken met een vrij negatief gestemde consument, die niet uitbundig consumeert en relatief veel van zijn inkomen opzijzet.
ING Research verwacht het volgende:
- de inflatie zal zich gedurende 2026 verder matigen;
- de koopkracht voor de meeste huishoudens ontwikkelt zich positief, zowel de rest van dit als volgend jaar;
- het vertrouwen onder consumenten verbetert de komende kwartalen wat verder;
- betaaldata wijzen erop dat de consument in het derde kwartaal mogelijk iets meer heeft uitgegeven en mogelijk zelfs een kleiner deel van zijn inkomen opzij heeft gezet;
- ING Research verwacht dat deze ontwikkeling zich gestaag doorzet en dat de consument steeds meer van zijn extra koopkracht zal verzilveren.
© ING
Meer informatie:
ING
www.ing.nl