De mondiale scheepvaartsector staat onder druk door toenemende geopolitieke spanningen, handelsconflicten en een snel veranderend risicolandschap. Dat blijkt uit het jaarlijkse rapport Safety and Shipping Review 2025 van Allianz Commercial. Hoewel het aantal verloren grote schepen in 2024 is gedaald tot een historisch laagterecord van 27 – een daling van meer dan 20% ten opzichte van 2023 – worden rederijen en verzekeraars geconfronteerd met een reeks nieuwe bedreigingen.
Geopolitieke onrust zet druk op maritieme veiligheid
De spanningen tussen grootmachten als de Verenigde Staten en China zorgen voor verstoringen in handelsstromen. Door een recente opleving van het handelsconflict werden tarieven verhoogd tot wel 145%, al is inmiddels een tijdelijke verlaging overeengekomen. Hierdoor werd in april 2025 bijna een vijfde van de wereldhandel geraakt door invoerheffingen, een forse stijging ten opzichte van 4% begin maart.
Naast politieke spanningen zijn aanvallen op scheepvaart, sancties, het vasthouden van schepen, en verstoringen van onderzeese infrastructuur – zoals datakabels – belangrijke risico's geworden. "Hoewel traditionele oorzaken van scheepsverliezen zoals branden en aanvaringen afnemen, worden deze vooruitgangen mogelijk tenietgedaan door conflictrisico's", waarschuwt kapitein Rahul Khanna, hoofd Marine Risk Consulting bij Allianz Commercial.
De opkomst van de 'shadow fleet' als nieuw risico
Een toenemende zorg voor de sector is de zogenoemde 'shadow fleet' – een groeiende vloot van schepen, vaak verouderd en slecht onderhouden, die buiten reguliere verzekeringen en toezicht opereren. Deze schepen vervoeren onder andere Russische olie en vormen naar schatting 17% van de wereldwijde tanker-vloot. Sinds de oorlog in Oekraïne is het aantal incidenten met deze schepen (waaronder branden, aanvaringen en olielekken) flink gestegen.
"De risico's voor het milieu en de veiligheid zijn aanzienlijk. In het geval van een olieramp met een 'shadow fleet'-schip kunnen opruimkosten oplopen tot 1,6 miljard dollar, vaak op te hoesten door de belastingbetaler," zegt Justus Heinrich, wereldwijd productleider Marine Hull bij Allianz.
Brandrisico's blijven hardnekkig aanwezig
Branden blijven een van de grootste zorgen, met name op containerschepen, vrachtschepen en ro-ro's (roll-on/roll-off). In 2024 vonden er zeven grote brandgerelateerde verliezen plaats, een gelijk aantal als het jaar ervoor. In totaal steeg het aantal brandincidenten naar een decenniumrecord van 250. Zo'n 30% daarvan betrof de genoemde scheepstypen. Een belangrijke oorzaak is foutief gedeclareerde lading – een risico dat toeneemt door de groeiende aanwezigheid van lithium-ionbatterijen aan boord.
Er worden stappen gezet om deze risico's aan te pakken, onder meer via regelgeving en technologieën gericht op betere ladingcontrole. Toch benadrukt Khanna dat het probleem nog lang niet is opgelost.
Toekomst vol onzekerheid, ondanks vooruitgang
De positieve trend van minder scheepsverliezen is opmerkelijk: eind jaren '90 gingen jaarlijks meer dan 200 schepen verloren, nu nog slechts 27, op een wereldwijde vloot van ruim 100.000 schepen van meer dan 100 GT. Toch blijven dreigingen als cyberaanvallen, GPS-verstoringen, en geopolitieke instabiliteit bestaan. Bovendien vereist de overgang naar duurzame energie extra inspanningen van de sector.
"De scheepvaart is veerkrachtiger geworden tegen traditionele risico's, maar de complexiteit van de huidige tijd vraagt om voortdurende waakzaamheid," besluit Khanna. "De komende jaren zullen bepalend zijn voor de koers van de sector en de wereldhandel."
Bron: Allianz Commercial