Coronasteunmaatregelen hebben tussen 2020Q2 en 2024Q2 waarschijnlijk 12.500 faillissementen voorkomen, blijkt uit een analyse van RaboResearch. Dit is een conservatieve inschatting, omdat zonder overheidssteun de Nederlandse economie in een dieper dal was beland. Hoewel overheidsingrijpen bedrijven dus succesvol heeft behoed voor een faillissement had dit ingrijpen wel een prijskaartje en zorgde het ervoor dat niet-levensvatbare bedrijven konden blijven bestaan. Dat meldt Me Judice, een onafhankelijk discussieforum met als doel het debat onder economen te stimuleren.
Het aantal bedrijfsfaillissementen in Nederland stijgt sinds 2022 behoorlijk, nadat het tijdens en net na de coronacrisis was gedaald tot een historisch dieptepunt. RaboResearch heeft nieuwe faillissementsmodellen ontwikkeld. Daarmee kan op basis van enkele macro-economische grootheden het faillissementsverloop in het verleden worden verklaard en daarnaast ook het aantal faillissementen in de toekomst worden voorspeld. Het onderzoek richt zich op de Nederlandse economie als geheel en maakt geen gebruik van definities en interne (klant)data van Rabobank.
Figuur: Me Judice. Bron: CBS.
Steunmaatregelen voorkwamen een faillissementsgolf
Door de coronacrisis is er de afgelopen jaren veel aandacht geweest voor een mogelijke faillissementsgolf in Nederland. Het CPB (2020a, 2020b) ontwikkelde kort na de uitbraak van de pandemie een model om de kans op een faillissement te voorspellen op basis van initiële bedrijfskenmerken, zoals liquiditeit en solvabiliteit, gecombineerd met de impact van de economische schokken uit de financiële crisis van 2008-2010. Op basis van dit model werd een flinke stijging van het aantal faillissementen verwacht, met name in de horeca en recreatiesector.
Deze faillissementsgolf bleef echter uit, onder andere door forse steunpakketten vanuit de overheid. Voorbeelden van deze pakketten waren de loonkostensubsidie Noodmaatregel Overbrugging voor Werkgelegenheid (NOW), de Tegemoetkoming Vaste Lasten mkb (TVL) en uitstel van belastingbetaling. Erken en Vrieselaar (2021) berekenden eerder dat tussen 2020 en mei 2021 cumulatief 5.300 faillissementen zijn voorkomen door de steunmaatregelen. Dit deden zij door het aantal daadwerkelijke faillissementen in die periode te spiegelen aan het aantal verwachte faillissementen op basis van de ontwikkeling van het bruto binnenlands product (bbp). In een eerdere studie kwamen Lorié en Ciobica (2020) tot een soortgelijke conclusie op basis van een vergelijkbare analyse: overheidssteun heeft in het tweede kwartaal van 2020 een verwachte stijging van het aantal bedrijfsfaillissementen van 85% (jaar-op-jaar) weten te voorkomen. Deze bevindingen worden verder ondersteund door het onderzoek van Davies, Kattenberg en Vogt (2023), dat aantoont dat zonder de overheidssteun het aantal faillissementen aanzienlijk hoger was geweest.
Lees hier het complete artikel.