Het voorjaar 2023 kenmerkt zich door sterke kostenstijgingen en toegenomen onzekerheid in de bouw en bouwmaterialenhandel. Zo drukken de stijgende kosten op de resultaten, worden landelijk minder vergunningen verleend en hangt de stikstof-problematiek nog altijd als grijze wolk boven de bouwsector. De halfjaarlijkse conjunctuurmeting tracht om de bouwmaterialenhandel te voorzien van cijfermatig inzicht in de huidige periode en de verwachtingen voor het komende halfjaar. Als gevolg van de ontwikkelingen in de bouwsector en daarbuiten liggen de antwoorden meer dan anders uit elkaar; de uitkomsten worden in gemiddelden gecommuniceerd.
De bouwmaterialenhandel verwacht in 2023 een uitdagend jaar, met een omzetdaling van -3%. De verwachte bruto winstmarge daalt eveneens licht met -0,2%. De verwachtingen over 2023 zijn wel iets positiever dan de meting in het najaar van 2022. Toen werd uitgegaan van een omzetdaling van -3,2% en een margedaling van -0,4%. Daar staat tegenover dat de omzetontwikkeling over de periode voorjaar 2022 tot en met het voorjaar 2023 +6% bedroeg. In dezelfde periode bedroeg de bruto winstmarge -0,1%. De resultaten staan met name door kostenstijgingen onder druk. Dat blijkt uit de conjunctuurmeting voorjaar 2023 van Koninklijke Hibin, netwerk van de bouwtoelevering.
Bedreigingen en knelpunten
Als gekeken wordt naar de periode voorjaar 2023 in vergelijking met najaar 2022, dan blijken kostenstijgingen, waaronder de cao-lonen vallen (42% voorjaar 2023), stikstof-problematiek (29% vs. 38%), vergunningsverlening (23% vs. 11%), personeel en arbeidsmarkt (16% vs. 29%) en ICT (16% vs. 24%) de grootste uitdagingen. Op meerdere thema’s zijn er grote verschillen waarneembaar tussen de periodes voorjaar 2023 en najaar 2022. Ten opzichte van de meting in het najaar 2022 zijn op de thema’s stikstof, personeel en arbeid, ICT, energieprijzen, duurzaamheid, gevolgen van de oorlog in Oekraïne, circulariteit bouwmaterialen en kennisontwikkeling dalingen zichtbaar. In mindere mate worden deze thema’s als grootste uitdaging gezien.
Duurzame materialen
Uit het onderzoek blijkt dat stijgingen waarneembaar zijn op het gebied van biobased, circulaire en anderszins duurzame (keurmerk) materialen vergeleken met een jaar eerder. Biobased materialen waren in 2022 goed voor 5% van de totale verkoop, terwijl verwacht wordt dat dit aandeel stijgt naar 6,6%. De verkoop van circulaire materialen betreft voor 2022 en 2023 minder dan 1%. Het aandeel anderszins duurzame (keurmerk) materialen stijgt minimaal.
Energiebesparingsmaatregelen
Driekwart van de respondenten geeft aan energiebesparende maatregelen genomen te hebben of is van plan die te nemen. Een meerderheid van de respondenten geeft ook aan (meer) zonnepanelen te hebben geplaatst of is van plan die te plaatsen.
Verwachtingen over 2023
Veel respondenten verwachten een uitdagend jaar voor 2023, met daling van afzet en omzet, met prijzen en marges die onder druk staan en met veel onzekerheid. Met name kostenstijgingen zijn volgens de respondenten de drukkende factor op het resultaat. De zorgen rondom nieuwe vergunningsverleningen en de aanhoudende stikstof-problematiek hebben voornamelijk effect op een helder beeld naar de toekomst toe. Een deel van de respondenten verwacht daarentegen dat nog zeker tot de bouwvak en mogelijk heel 2023 de bouwmaterialenhandel zwarte cijfers noteert. Maar daarna wordt alsnog een lichte daling verwacht.