Een paar maanden geleden leken alle economen het eens te zijn: de Europese economie kon zich opmaken voor een winterrecessie. De extreem warme winter heeft enorm geholpen om economische krimp in het vierde kwartaal te vermijden. De eurozone economie groeide met 0,1% en daarmee zijn de meest zorgwekkende scenario’s vermeden. Dit heeft her en der voor een kleine jubelstemming gezorgd omdat de verwachtingen voor de economie te negatief bleken. En het moet gezegd: de Europese economie is ontzettend veerkrachtig gebleken gegeven de tegenwind die de energiecrisis gegeven heeft. Zo begint Bert Colijn namens de ING.
Colijn vervolgt: "Als je de cijfers wat meer in detail bekijkt, dan ziet het er echter meteen een stuk minder florissant uit. De details uit Frankrijk, Duitsland en Spanje zijn tekenend: daar geven de statistieken aan dat de consumptie van huishoudens gekrompen is in het vierde kwartaal. De importen zijn sterk gedaald – waarschijnlijk in belangrijke mate door de lagere vraag naar energie – en importen hebben een negatieve impact op het BBP. Als dat een belangrijke reden voor de groei is, dan geeft dat te denken. Ook heeft Ierland – waar grote multinationals met veel intellectueel eigendom in hun boekhouding de cijfers sterk beïnvloeden – een grote positieve impact op het cijfer gehad. Zo lijkt de kleine groei in het vierde kwartaal een pyrrusoverwinning te zijn: de groei maskeert een hoop zorg en een stagnerende economie.
Duitsland liet in tegenstelling tot de eurozone als geheel wel krimp zien in het vierde kwartaal en het venijn zat wat dat betreft in de staart. Zeer slechte detailhandelscijfers over december en krimp in de industrie gaven aan dat de Duitse economie snel verslechterde aan het eind van het jaar. Binnen de industrie liet de energie-intensieve sector een grote krimp zien. Daarnaast deden de sectoren die de afgelopen tijd sterk profiteerden van een inhaaleffect na de pandemie en problemen in de wereldwijde leveringsketens – denk bijvoorbeeld aan de autosector - het in december juist slechter. Dit baart zorgen over productie in de komende maanden, als we inderdaad zien dat dit effect af begint te vlakken terwijl de energie-intensieve sectoren het nog zwaar hebben.
De vraag is nu hoe het verder gaat. De gasvoorraden zijn beter gevuld dan in eerdere jaren, hetgeen de energiecrisis milder maakt dan verwacht. Maar toch blijft de energieprijs flink hoger dan voor de energiecrisis. Hoeveel pijn dat oplevert voor de industrie en in welke mate de consument door de hoge prijzen minder zal kopen moet in de komende maanden blijken. Daarnaast blijft de ECB de rente verhogen. Zoals verwacht werd de rente vorige week met nog eens 0,5%-punt verhoogd en werd min of meer beloofd dat dit ook in maart weer gedaan zal worden. In de tussentijd beginnen de eerdere renteverhogingen meer impact te hebben op de economie. Zo dalen de leningen aan bedrijven en huishoudens inmiddels, hetgeen uiteraard een afkoelende impact op investeringen en de huizenmarkt heeft. De grootste impact hiervan gaan we in de loop van dit jaar merken omdat renteverhogingen vertraagd de economie beïnvloeden.
Waar de krimp in het vierde kwartaal door de economie net voorkomen is, blijven zorgen over het presteren van de Europese economie in 2023 reëel dankzij de aanhoudende energiezorgen, hoge inflatie en impact van stijgende rente. Waar recessie spannend klinkt en voor uren discussie onder economen kan zorgen, is de economische realiteit veel saaier: we lijken in een aanmoddereconomie beland te zijn. Dit is een scenario waarin de ergste schokken vermeden zijn, maar de vooruitzichten niet bepaald rooskleurig zijn en de nullijn in zicht blijft", besluit Colijn.
Bron: ING
