'De winter heeft zijn intrede gedaan. Normaliter zijn de winters hier relatief mild. Maar in andere meer winterse oorden nemen de zorgen naarmate de winter strenger wordt met de dag toe. Ondanks dat veel beleidsmakers groene mobiliteit en elektrische auto’s een goed idee vinden, wil de Zwitserse overheid wellicht een tijdelijk verbod op elektrische voertuigen invoeren deze winter om zo op elektriciteit te besparen. Op die manier hopen zij een eventueel stroomtekort te voorkomen als de winter strenger uitvalt dan voorspelt. Laten we dus hopen op Hollands mild winterweer. Hier hebben we genoeg andere energie gerelateerde dilemma’s op ons bord liggen', schrijft Casper Burgering, Senior Econoom Sustainability Research bij ABN Amro.
Foto ter illustratie. © Fotografiecor | Dreamstime.com
Pittige vragen
'En het bedrijfsleven heeft het al moeilijk genoeg', vervolgt hij. 'Nog amper bekomen van de Covid-19-schok, om vervolgens over te gaan naar een energiecrisis van jewelste. Daar kwamen ook nog eens toeleveringsproblemen van grondstoffen bij en een schreeuw voor meer personeel uit alle sectoren. Voor bedrijven met weinig financieel vet op de botten en slagkracht is dit lastig vol te houden. Een aantal bedrijven heeft het inmiddels niet gered en andere bedrijven dreigen kopje onder te gaan.
Ik kan me voorstellen dat in deze grimmige sfeer een aantal prangende vragen door de hoofden gaat van bestuurders en directeuren van bedrijven, van klein tot groot. Kan ik de verkoopprijzen die ik mijn afnemers in rekening breng verhogen om de hogere energiekosten te compenseren? Is het nodig om onderdelen of hele productiefaciliteiten tijdelijk of permanent stil te leggen om bedrijfscontinuïteit op de lange termijn te garanderen? Hoe houd ik mijn concurrentievoordeel op peil nu mijn energiekosten sterker zijn gestegen dan mijn internationale concurrenten? Ben ik bereid om hierbij eventueel marktaandeel te verliezen? Is het verstandiger om mijn productiefaciliteiten te verplaatsen naar regio’s waar de energiekosten lager liggen? Maar misschien is de belangrijkste vraag voor de korte termijn: hoe kom ik zonder al teveel kleerscheuren deze winter door?'
Zoeken naar antwoorden
'De kans is doorgaans klein dat langdurige barre winterkou ons gaat teisteren en dat we met Zwitserse praktijken te maken krijgen. Toch zal onze vraag naar gas en elektriciteit toenemen deze winter, waardoor de prijs relatief hoog blijft. Dit brengt genoeg uitdagingen, zowel bij bedrijven als bij huishoudens. Ook op de langere termijn lijkt het erop dat de energieprijzen op een relatief hoog niveau zullen blijven. Dan lijkt een antwoord op sommige van bovenstaande vragen relatief eenvoudig. Want bij aanhoudende hoge prijzen lijkt een vlucht naar regio’s met lagere energieprijzen voor de hand te liggen. Het is een rampscenario voor sommige beleidsmaker. Zo spreekt Alexander De Croo – premier van België – zelfs al over een massale de-industrialisatie van het Europese continent. Ik denk niet dat het zo hard van stapel gaat lopen. Het zal vooral een optie zijn voor die bedrijven die tegen relatief lage marges werken en daarnaast energie-intensief zijn.
De sterke toename van de energieprijzen ten opzichte van een jaar geleden zien we niet volledig terug in de producentenprijzen. Dit houdt volgens ons voor een deel een verband met de wil van bedrijven om toch vooral hun concurrentiekracht op peil te houden. Voor sommige bedrijven is er echter simpelweg geen andere uitweg dan de eindprijzen te verhogen. We komen ook andere kostenbesparende maatregelen tegen om in ieder geval deze winter te overleven. Zoals het door de week lager zetten van de thermostaat, minder produceren of ’s nachts produceren als de prijzen voor energie lager zijn, productielijnen stilleggen in het weekend, de grenzen opzoeken met minder gasverbruik, vervangen van brandstof (hernieuwbaar, elektriciteit) of juist meer fossiel (steenkool, diesel) of de transitie naar klimaatneutraal even uitstellen. Als een winterdepressie te bar wordt, dan blijven drastischere maatregelen niet uit. Dan zal het daarmee nog lang onrustig blijven in Europa.'
Deze column heeft op 12 december in de Financiele Telegraaf gestaan.