'Vertrouwensindicatoren voorspellen niet veel goeds'

Hoewel de consument een tikje minder hard sombert, staat in de hele economie het vertrouwen onder druk. Vooruitkijkend betekent dat niet veel goeds. Zelfs als de consument het minder sterk laat afweten dan eerder verwacht, ligt de recessie nog steeds op de loer. Zo begint Marten van Garderen, econoom van ING.

Binnenlandse consumptie in de min
Marten vervolgt: "De krimp van onze economie in het derde kwartaal van 2022 mogen we voor het grootste deel op het conto van de teruggevallen investeringen schrijven. Beetje verrassend was dat de totale consumptie van huishoudens (+0,1% t.o.v. het vorige kwartaal) nog aardig overeind leek gebleven. Zoomen we echter wat verder in op de consumptie dan blijkt dat kleine plusje waarschijnlijk toch vooral te danken aan consumptie buiten onze landsgrenzen. Dit lijkt nog een inhaaleffect en staat in schril contrast met de binnenlandse consumptie. Die is over de gehele linie juist teruggevallen (-0,8% t.o.v. een kwartaal eerder). Alleen bij de meest noodzakelijke categorie aankopen (voedingsmiddelen) noteren we nog een plus. Om een idee te krijgen wat er voor de volgende kwartalen in het vat zit, geven vertrouwenscijfers ons een eerste indruk.

Consumentenvertrouwen: deze maand geen diepterecord
Begin deze week liet het vertrouwen onder consumenten een lichte verbetering zien. Daarbij was het plezierig om te zien dat we deze maand niet weer een nieuw diepterecord hoefden te noteren. Wat verder opviel is dat vooral de twee vooruitkijkende deelreeksen de grootste verbetering lieten zien. Mogelijk een effect van het koopkrachtbeleid: zo ontvangen huishoudens in november en december 190 euro ter compensatie van de hoge energiekosten en het vooruitzicht op invoering van een energieplafond biedt consumenten mogelijk wat meer zekerheid voor hun portemonnee.

Meer verlies aan vertrouwen
Niet alleen consumenten zien het somber in. Het vertrouwen onder het bedrijfsleven lijkt de consument steeds verder achterna te gaan, zo blijkt uit de European Sentiment Indicator. Daarin beweegt het sentiment in alle sectoren de laatste maanden in de richting van meer en meer pessimisme. Dit allesbehalve rooskleurige gevoel wordt zeer recent bevestigt door de CBS-cijfers uit de COEN-enquête waarop elk kwartaal het ondernemersvertrouwen wordt gebaseerd. Deze graadmeter zakte recent ook onder het nulpunt. Terugkijkend springen vooral het negatieve sentiment over het economisch klimaat en over de winstgevendheid in het hoog. Vooruitkijkend verslechteren tal van deelindicatoren, en valt op dat ook de vooruitzichten voor wat betreft de buitenlandse omzet en de investeringen verslechteren. Duidelijke signalen dat niet alleen de binnenlandse consument het mogelijk laat afweten.

Verraadt niet veel goeds
Gaan we puur af op de recente ontwikkelingen in het vertrouwen onder consumenten en bedrijven/ondernemers dan voorspelt dat niet veel goeds. De consument is weliswaar iets minder somber, maar zijn koopkracht staat nog steeds flink onder druk. Dat heeft normaalgesproken een negatieve impact op de consumptie en kan betekenen dat er deze feestdagen niet heel flink wordt uitgepakt. Tegelijkertijd boeten ondernemers steeds meer aan vertrouwen in. En over de grens zitten de economieën om ons heen in vergelijkbaar vaarwater. Zo bezien lijkt de recessie slechts een kwestie van tijd. Misschien wat minder met de consument als hoofdschuldige, maar gewoon om dat het over de hele linie tegenzit."

Bron: ING