Sectoren die een jaar geleden flink minder omzetten, leken net weer terug te krabbelen naar het niveau van voor de pandemie toen er nieuwe maatregelen werden ingevoerd om de opmars van de nieuwe coronavariant omikron tegen te gaan.
Tel hierbij de snel stijgende grondstof- en energieprijzen, wat een opwaarts effect heeft op de inkoop- en afzetprijzen, en de druk op ondernemers is compleet. Dat meldt ABN AMRO in een schrijven.
De verschillen tussen de sectoren zijn groot en worden zichtbaar in de verwachtingen voor het komende jaar. Hoewel deze zijn omgeven door onzekerheid, en complexe problemen, lijken de bedrijven die de afgelopen achttien maanden moesten inleveren nu opnieuw de grootste klappen te krijgen. Hierbij gaat het vooral om ondernemers die hun verdienmodel niet kunnen aanpassen aan de situatie, omdat ervaring, menselijk contact of verplaatsing tot de kern van hun product behoren, zoals die in de reis- of evenementenbranche.
De leisure-sector, waartoe onder meer restaurants, hotels en reisorganisaties behoren, groeit dit jaar naar verwachting met 30 procent ten opzichte van 2020 en volgend jaar met 35 procent ten opzichte van 2021. Dit lijkt hoog, maar het is minder dan de 40 procent voor beide jaren die eerder was verwacht. Bovendien komt de sector hiermee in 2022 nog altijd niet terug op het niveau van 2019, het jaar voordat de pandemie uitbrak.
Tegenover de leisure staat de industriesector met een beter dan verwachte groei van 13,5 procent voor 2022 ten opzichte van vorig jaar. De industrie groeit snel en vooral in de machine-industrie zijn de orderportefeuilles vol. De productie is het afgelopen jaar al flink op gang gekomen en ABN AMRO verwacht dat deze groei in 2022 doorzet. Hetzelfde geldt voor de sector transport en logistiek (T&L). De sluiting van winkels kan effect hebben, maar de meeste branches binnen T&L kunnen dit opvangen. Veel ondernemers in de sector zijn dan ook optimistisch over hun omzet, tarieven en winst.
Onzekerheid
Wat alle sectoren bindt, is onzekerheid. De grote vraag is wanneer de genomen maatregelen aanslaan, de besmettingen afnemen en de economie weer open gaat. Ervaring met eerdere lockdowns leert ons dat vier weken te kort is om effect te zien in de besmettingen en daarmee voldoende afname in druk op de ziekenhuizen. Het demissionaire kabinet houdt periodes van enkele weken aan. Daarnaast kan de ene sector zich beter voegen naar de maatregelen dan de andere.
Het vervroegen van de sluitingstijden naar 17.00 uur werd bijvoorbeeld door veel ondernemers creatief opgevangen. Zo boden sportscholen een groot deel van hun lessen overdag aan, stapte de horeca over op lunches en dunches (combinatie van een lunch en een diner) en werd er weer volop bezorgd. Dat kon echter niet voorkomen dat deze gedeeltelijke lockdown de omzet van horecaondernemers fors raakte. In de eerste week van de avondsluiting is te zien dat de consumentenbestedingen bij restaurants en cafetaria’s met bijna 50 procent afnamen ten opzichte van diezelfde week in 2019.
Omikron
Nu de maatregelen zijn aangescherpt, zoals vorig jaar ook rond deze tijd ook is gebeurd, heeft dat nog meer effect. De verwachting is dat niet alleen de branches die worden gesloten worden geraakt, zoals de horeca, de winkels en de evenementen, maar ook branches en sectoren die hieraan nauw verbonden zijn. Zo kunnen uitzendbedrijven minder personeel leveren aan de direct door maatregelen getroffen sectoren, heeft het personenvervoer minder klandizie omdat hun klanten thuis blijven en krijgt de grafische industrie minder verzoeken voor drukwerk.
Hoelang de huidige maatregelen onder druk van omikron in stand blijven is hoogst onzeker. Het RIVM maakt uit de huidige verspreidingscijfers op dat de nieuwe coronavariant zich sneller verspreidt en de huidige vaccinaties onvoldoende beschermen. Het instituut rekent er dan ook op dat omikron in januari de dominante virusvariant wordt en de deltavariant tegen die tijd is verdwenen. Bovendien zei Jaap van Dissel, lid van het Outbreak Management Team, medio december in de Tweede Kamer dat omikron kan leiden tot dubbel zoveel ziekenhuisopnames.
Belangrijk is dat de boosterprikken die tegen omikron beschermen snel worden gezet. Demissionair minister Hugo de Jonge gaf tijdens de laatste persconferentie aan dat op 7 januari alle volwassenen een uitnodiging hebben gekregen voor de booster. Een vaccin als Pfizer beschermt wel tegen omikron, maar minder dan gehoopt. De farmaceut stelde in een persverklaring op 8 december dat een booster, oftewel een derde dosis, mogelijk wel voldoende bescherming biedt. Tegelijkertijd werkt het concern aan een nieuw vaccin dat naar verwachting in maart 2022 op de markt kan zijn. Het kost dan ongeveer een half jaar om dezelfde vaccinatiegraad te behalen als pre-omikron. Zijn er in die periode wederom maatregelen nodig, dan heeft dat ook later in het jaar gevolgen voor meer sectoren dan die hierboven al genoemd zijn.
Bron: ABN AMRO