Wil je een gebouw zo ontwerpen dat het dynamisch is en toekomstbestendig, dan moet je samenwerken. Niet alleen de architect en de opdrachtgever, maar ook de materiaalproducent, de productdesigner en de interieurontwerper. Dat was de conclusie van het rondetafelgesprek met als thema 'The Living Building, het gebouw in constante beweging', dat onlangs plaatsvond in Amsterdam. Deelnemers als DDW Design Talent van het Jaar Simone Post en de veelgeprezen Ingrid van der Heijden van Civic public architecture kwamen met interessante ideeën op de proppen, zoals het lease-winkelinterieur dat Post voor drie jaar wil uitlenen. Van der Heijden pleitte voor hoge plafonds opdat elk pand makkelijk een andere bestemming kan krijgen. Het event werd georganiseerd door Forbo Flooring naar aanleiding van de introductie van de nieuwe Allura collectie.
Rondetafel Forbo Flooring met van links naar rechts Jeroen Junte, Marjolein van Gelder, Jeroen Dellensen, Simone Post, Sebastiaan Lagendaal, Dorothé Kessels, Ingrid van der Heijden en Wim Pullen
Naast Post en Van der Heijden had moderator Jeroen Junte Jeroen Dellensen (Interieur-ontwerper/directeur, i29), Dorothé Kessels (Director Global Design, Forbo Flooring), Sebastiaan Lagendaal (Hoofd Facilitaire Zaken, De Nieuwe Kerk & De Hermitage Amsterdam), Marjolein van Gelder (Programma Manager Duurzaamheid, Forbo Flooring) en Wim Pullen (Directeur Center for People and Buildings, TU Delft) aan tafel.
Voor een dynamisch gebouw - dat makkelijk kan transformeren - is overmaat een goed uitgangspunt, aldus Van der Heijden. ‘Zorg dat het casco een goede maat heeft en dat de etages bijvoorbeeld 3,5 meter hoog zijn. Dan kan je er later ook nog altijd een restaurant of een retail-gelegenheid inbouwen.’ Daarnaast is een mooie, duurzame en degelijke buitenkant/schil raadzaam.
Zo’n soort gebouw biedt een goede basis voor verandering. En dat is nodig, want het gebouw en met name het interieur verandert steeds sneller. Daarmee is de interieurontwerper wellicht wel belangrijker geworden dan de architect, opperde Junte. Dezeen Award winnaar Dellensen kon dat niet ontkennen. ‘Mensen hechten enorm aan interieur. Je ziet winkels en horecagelegenheden elke paar jaar volledig van inrichting veranderen. Wij proberen heel veel kwaliteit in onze ontwerpen te stoppen zodat de gebruikers het op waarde gaan schatten en het interieur dus langer meegaat.’
Forbo Floorings rondetafelgesprek met publiek
Het persoonlijke gebouw
In hoeverre kun je als opdrachtgever je eigen identiteit toevoegen aan een bestaand gebouw? Die vraag kwam op het bord van Lagendaal, die met de Amsterdamse Hermitage 15 jaar geleden een donker verzorgingshuis uit 1683 kocht van de gemeente en dit transformeerde tot een prachtmuseum. Lagendaal: ‘Het ontwerp is van architect Hans van Heeswijk, die het oude naast het nieuwe wilde laten bestaan. Wij zijn begonnen met het plaatsen van een meter dikke binnenwanden waarin alle nieuwe installaties zijn weggewerkt. Vervolgens hebben we met enorme lichtschachten en een glazen trappenhuis licht gebracht. De twee grote tentoonstellingsruimte transformeren we elk half jaar tot een volledig nieuwe beleving met een ander interieur, kleuren, wanden en vloeren. Daarnaast merkten we zo’n vijf jaar geleden dat ons mooie gebouw soms weken leeg stond als we geen tentoonstellingen hadden. Dat vonden we zonde. Sindsdien zijn we een cultureel verzamelgebouw of hub geworden met oa films, jazz-concerten en horeca.’
Van der Heijden: ‘Je ziet steeds vaker van dit soort gebouwen die van alles combineren. Mensen trekken nog steeds naar de steden om te leren en elkaar te ontmoeten. Vanuit dat idee ontwerpen wij ook. De LocHal (World Building of the Year 2019, volgens het WAF, red.) zagen we bijvoorbeeld eerder als een stuk stad dan een gebouw.’ Officieel is het een bibliotheek, maar het bevat bijvoorbeeld ook een debatcentrum en expositieruimtes.
Volgens Forbo’s design director Kessels is de identiteit van het gebouw steeds minder uniform en neemt het pand steeds meer verschillende functies aan zoals bijvoorbeeld ruimtes om naast te werken te ontspannen, eten of je in afzondering te concentreren. Denk aan de huiskamer met koffiecorner bij de bank. Kessels: ‘Wij noemen dit de vijf dynamics of a building. Zo heb je gedeeltes voor receiving, moving, connecting, concentrating en recharging. Forbo speelt daar op in met haar vloeren, die bijvoorbeeld geluid absorberen daar waar concentratie belangrijk is.’
De nieuwe Allura collectie van Forbo Flooring.
Dat nog niet iedereen het belang van receiving & hospitality snapt, maakte wetenschapper Pullen duidelijk: ‘Het oorspronkelijke VROM-gebouw had een hele grote ontvangsthal. Je voelde je welkom. De entree van het nieuwe op de Rijnstraat 8 (inmiddels de plek voor de ministeries van Infrastructuur, Waterstaat en Buitenlandse Zaken, red.) biedt zeer beperkt ruimte. Om een toegangspas te krijgen, moet je door een met spanbanden afgezette route om vervolgens uit te komen bij krappe toegangspoortjes. Alsof ze niet willen dat je binnenkomt.’ Pullen vroeg zich af voor wie we bouwen. ‘De leerling of de docent bijvoorbeeld? In wat ik zie, lijken verduurzaming, luchtinstallaties en een hip kleurtje voor de leerlingen belangrijker dan de docent, die dertig jaar doorbrengt in het gebouw.’
Van Gelder, door Junte aangeduid als Forbo’s groene politie: ‘Het een kan samengaan met het ander. Een goed binnenklimaat is heel belangrijk op scholen. Daarnaast kan duurzaamheid ook wat doen voor de ruimte in beleving, materialen en sfeer.’
De nieuwe Allura collectie van Forbo Flooring.
Het circulaire gebouw
Hoe kun je een gebouw zo maken dat het ook duurzaam bestendig is? Ontwerpster Post, die altijd ‘groen’ denkt en oa bekend van haar Adidas-sneaker gemaakt van afvalmateriaal, zag een gat in de markt en meldde dat ze wel interieurs wil gaan ontwerpen voor bijvoorbeeld winkels of horecagelegenheden die ze drie jaar ‘uitleast’ en daarna weer terugneemt om iets anders van te maken.
Van Gelder gaf aan dat Forbo beschikt over volledig CO2-neutrale en natuurlijk producten zoals Marmoleum, maar ook over loslegsystemen als het nieuwe Allura, die je zo weer uit een gebouw haalt. Van Gelder: ‘Biobased of vinyl dus. Beide prima, als ze maar in een gesloten cirkel zitten.’
Lagendaal: ‘Het eerste wat wij gedaan hebben op het gebied van duurzaamheid, is het gebouw technisch aanpassen met een warmte- en koudeopslag en zonnecellen. Nu zijn we zover dat de inrichting van de tentoonstellingsruimtes zelfs circulair is. De inrichters mogen doen wat ze willen, maar ze moeten de oude vitrines en spullen verplicht hergebruiken.’
Het rondetafelgesprek werd georganiseerd door Forbo Flooring ter gelegenheid van de introductie van haar nieuwe Allura-collectie. De collectie van luxe vinylplanken en -tegels is niet alleen gemaakt met Hollandse passie, maar geeft ook een duurzaam antwoord op elke mogelijke vloervraag van nu en de toekomst.
Meer informatie:
Forbo Flooring
www.forbo-flooring.nl