Een dementievriendelijk ontwerp toepassen in een prachtig monumentaal pand en dat ook nog verduurzamen. Dat was de uitdaging voor KAW architecten. Zowel de belangen van de doelgroep vooropstellen als rekening houden met de uitdagingen die komen kijken bij een renovatie van een monument.
Hoe pas je een dementievriendelijk ontwerp het beste toe binnen een monumentaal pand met een rijke geschiedenis?
Ouderen met een zware vorm van dementie hebben een woonomgeving nodig waar elementen helder zijn in hun functie. Bijvoorbeeld een deur moet ook de indruk geven dat deze open en dicht kan. Daarnaast zijn er verschillende voorzieningen gevestigd in het pand, zoals een kapper, ruimte voor fysiotherapie en een activiteitenruimte. Om tot een echt ‘thuis’ te komen was kennis over dementievriendelijk ontwerpen en de doelgroep nodig. De link met KAW was gelegd.
Hergebruik bijzondere elementen
Het pand is gebouwd in 1929, diende als weeshuis, verzorgingstehuis en ziekenhuis. Het is gebombardeerd in de Tweede Wereldoorlog en gedeeltelijk herbouwd. Bijzondere historische elementen worden nu gerestaureerd, zoals de oude koperen klok, de glas in lood ramen en het tegeltableau boven de hoofdentree. Om licht en ruimte te creëren wordt er veel glas gebruikt, hierdoor oogt het open en toegankelijk. Ook worden de vloerniveauverschillen eruit gehaald, om de toegankelijkheid van het gebouw te verbeteren en de bewoners van de bovenste verdieping uitzicht te geven op de mooi landschapstuin, die aan de voorzijde wordt aangelegd.
Verbreden van de leefruimte
Om de bewoners beschikking te geven over deze grote tuin, is het pand ‘omgedraaid’. Dat is bijzonder want de vroegere voorzijde is nu de achterzijde en andersom. Hierdoor komt een grote leefruimte beschikbaar, waar bewoners veel tijd doorbrengen met activiteiten en tijdens maaltijden, die vers bereid worden in de grote open keuken.
Logistieke zorg voor de bewoner
De mensen die hier komen te wonen, krijgen een thuis volledig ingesteld op hun behoeften. De zorg is hierop aangepast. Liften zijn nodig om bewoners hun mobiliteit te geven en de logistiek te organiseren. De uitdaging was om een voor de bewoners een herkenbare plek te vinden voor de lift en tegelijkertijd zo min mogelijk aanpassingen te doen in het pand.
Schikken naar schoonheid
Een monumentaal pand restaureren, betekend alternatieven bedenken. Vanaf de start vinden gesprekken plaats met de opdrachtgever en de monumentencommissie. Je stelt de doelgroep voorop en moet tegelijkertijd schikken naar de regels die komen kijken bij een restauratie van een monument. De aanpassingen voer je stapje voor stapje door, om tot de juiste balans van aanpassen en behouden te komen en het beste wooncomfort te bereiken. Iedere ingreep wordt uitgebreid besproken in de monumentcommissie. Als ontwerper moet je flexibel zijn en alternatieven klaar hebben liggen. Dit leidde uiteindelijk tot een gewogen ontwerp en een vergunning voor de bouw!
Monument van de toekomst
Het monument wordt niet alleen gerestaureerd, maar ook verduurzaamd. Naast betere isolatie, nieuwe klimaat installaties en PV-panelen investeert opdrachtgever Domus Magnus in een warmtepompsysteem dat het gebouw gasloos maakt en ook nog eens flink de energierekening naar beneden brengt. Dat brengt ook wooncomfort met zich mee, omdat niet alleen verwarming, maar in de zomer ook koeling kan worden gerealiseerd met dit systeem.
Streamer: ‘In een monument wil je liever behouden dan slopen. Je begint met spectaculaire ideeën, maar uiteindelijk schik je naar de schoonheid van het gebouw’ Johan Loeffen, architect KAW.
Meer informatie:
KAW Architecten
www.kaw.nl