De winstgevendheid van het bedrijfsleven loopt gemiddeld terug. Na vette jaren ten tijde van het coronaherstel en de energiecrisis kunnen bedrijven hun binnenlandse prijzen nu minder verhogen terwijl de lonen juist sterk stijgen. Werkenden profiteren nu relatief meer mee van de recente prijsverhogingen en maken zodoende wat van de eerdere koopkrachtverliezen goed.
Foto: Dreamstime.com
Inflatie van de binnenlandse productie neemt af
De combinatie van snel herstel uit de coronacrisis en de oorlog in Oekraïne zorgde voor hoge inflatie. Dit werd voor een belangrijk deel gedreven door sterke prijsstijgingen van geïmporteerde producten als energie en ruwe voedingsmiddelen. Hoewel de inflatie voor consumenten begin 2024 nog niet helemaal terug is op de gebruikelijke niveaus, is de stijging van de prijzen van 3% aan het begin van 2024 een stuk lager dan de dubbele cijfers uit de herfst van 2022. Maar hoe zit dat met de prijzen van goederen en diensten die in Nederland geproduceerd worden? Deze binnenlandse inflatie, benaderd met de stijging van de prijs van het bruto binnenlands product, piekte in het tweede kwartaal van 2023 (op 9,0% jaar-op-jaar) en is inmiddels ook met een vertraging bezig.
Winsten profiteren minder van prijsstijging
Het lijkt erop dat de binnenlandse prijzen in 2021 en 2022 vooral stegen doordat een deel van het bedrijfsleven zijn winstmarges wist te verhogen. Dat suggereert onderstaande grafiek met een decompositie van de ontwikkeling van de prijs van het bbp, die overigens strikt genomen niet causaal geïnterpreteerd kan worden. Doordat de vraag naar producten – denk aan gas, (producten die gebruik maken van) zeecontainervervoer of ruwe voedingsproducten als graan en oliën - relatief sterk was, terwijl het aanbod onder druk stond konden bedrijven hun prijzen verhogen. In meer recente kwartalen is er echter van de aanvankelijk substantieel positieve bijdrage van het exploitatieoverschot (een indicator voor operationele winst) aan de binnenlandse prijsstijging nauwelijks nog wat over.
Indicatoren voor winstgevendheid van bedrijven dalen recent
De terugloop van de (bijdragen van) exploitatieoverschotten (aan binnenlandse prijsontwikkelingen) suggereert dat de winstgevendheid van het bedrijfsleven gemiddeld terugloopt, doordat de kosten harder stijgen dan de verkoopprijzen. Dit is waarschijnlijk, maar niet met zekerheid vast te stellen, omdat er geen snelle alomvattende statistiek voor winstmarges bestaat. Traditioneel keken economen daarom vaak naar de verhouding tussen het bruto of netto-exploitatieoverschot en de toegevoegde waarde van bedrijven, een cijfer uit de nationale rekeningen dat een paar maanden na afloop van het kwartaal berekend kan worden. Deze "winstquote" zoals ook het CBS rapporteert was eerder behoorlijk hoog, maar loopt recent gestaag terug.
Bron: ING
Schrijf je in voor onze dagelijkse nieuwsbrief om al het laatste nieuws direct per e-mail te ontvangen!
Inschrijven Ik ben al ingeschreven